Fransa, Yunanistan-GKRY’ye destek vurgusuyla AB’de Türkiye’ye baskı politikasında

Türkiye ile ilişkilerin ana gündem başlıklarından olduğu Avrupa Birliği (AB) liderler zirvesi dün başladı. Almanya Başbakanı Angela Merkel, enerji, etkinlik mücadelesinin kilit noktalarından biri haline gelen Doğu Akdeniz’deki son gelişmelerin ele alındığı zirvede yaptığı açıklamada Türkiye ile Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) arasında yaşanan gerginliğin “barışçıl bir şekilde çözülmesi” için çağrıda bulundu.

Toplantı öncesinde de Yunanistan, GKRY ve Fransa’nın Ankara’ya baskının artırılmasından yana tutumu gündeme yansıdı. Son günlerde Ankara-Atina hattında NATO, AB ve Berlin’in devreye girmesiyle diyalog çabaları dikkat çekiyor. Zirvenin daha önce 24- 25 Eylül tarihlerinde yapılması öngörülmüştü.

Ancak AB Konseyi Başkanı Charles Michel’in bir yardımcısının koronavirüse yakalanmasının ardından karantina önlemleri gerekçesiyle son anda ertelenmişti. AB zirvesinin ilk gününde açıklama yapan Almanya Başbakanı Merkel, “Tüm zorluklara rağmen AB’nin Türkiye ile gerçek anlamda yapıcı bir ilişki geliştirmeye büyük önem verdiğini” belirtti. Diplomasinin bu soruna çözüm bulmada önemli bir rol oynadığını söyleyen Merkel, Türkiye’nin hem NATO üyesi hem de göçmenler konusunda AB’nin partneri olduğunu ifade etti.

‘HER SEÇENEK MASADA’

Ankara-Atina, NATO bünyesinde askeri heyetlerarası toplantıları sürdürürken liderlerden de karşılıklı uyarı mesajlarıyla birlikte uzun zamandır donmuş haldeki öngörüşmelerin (istikşafi) başlayabileceğine yönelik demeçler gelmişti. Michel önceki gün AB liderlerine zirve daveti mektubunda “Hedeflerinin bölgede istikrar ve güvenliği sağlamak için Türkiye ile yapıcı bir diyalog alanı yaratmak ve tüm AB üyesi devletlerin egemenlik haklarına saygı duyulmasını sağlamak” olduğunu belirtmişti. Bunun “ancak Türkiye’nin yapıcı olarak devreye girmesiyle mümkün olabileceğini” söyleyen Michel’in, AB ve üye devletlerin meşru çıkarlarının korunması için “her seçeneğin masada olduğu” çıkışı da dikkat çekmişti.

Toplantı öncesinde dün AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen “Türkiye-AB ilişkilerinde iki ihtimal var. Ya gerginlik tırmanacak, -ki bunu istemeyiz- ya da gerginlik düşürülecek ve yapıcı bir ilişkiye doğru ilerleyeceğiz. Bizim istediğimiz ikincisi” dedi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise birlik üyelerinin Yunanistan ve GKRY ile koşulsuz dayanışma göstermesi gerektiğini belirtti. Yunanistan Başbakanı Kyriyakos Miçotakis ise Türkiye’nin “provokatif eylemlerine geçit verilmemesi gerektiği” çıkışı yaptı. GKRY de Türkiye’ye yaptırım uygulanması talebini belirtti. Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz da Türkiye ile üyelik müzakere sürecinin sonlanması, yaptırımların uygulanması gerektiği iddiasını yineledi.

GKRY’NİN BELARUS KARTI

Toplantı öncesinde yapılan kimi yorumda AB içinde Türkiye’ye karşı Atina, GKRY’nin istediği sert yaptırım kararının alınması konusunda fikir birliğinin olmadığına işaret edildi. GKRY’nin buna karşılık AB’nin Belarus’taki tartışmalı seçimler sonrasında Lukaşenko yönetimine karşı uygulamak istediği yaptırımları veto etme misillemesi yaptığı haberleri hatırlatıldı.

Türkiye’ye yönelik sonuç bildirgesinde AB’nin diplomatik çözüm, diyalog vurgusunu yineleyeceği ancak diğer yandan da Yunanistan ve GKRY ile güçlü dayanışma vurgusu yapacağı, Türkiye’nin faaliyetlerine son vermemesi halinde bir sonraki adımda sert yaptırımları uygulayacağı mesajı verebileceği dile getirildi. Ayrıca Kıbrıs müzakerelerinin BM çatısı altında başlatılması çağrısında bulunabileceği savunuldu. Türkiye’deki hak ve özgürlükler konusunda eleştirilerin sonuç bildirisinde yer alabileceği de toplantı öncesi gündeme gelen iddialardandı.