Çölyak hastalığı nedir? Çölyak hastalığı belirtileri neler?
Dünya çapında her 100 kişiden 1’ini etkilediği tahmin edilen çölyak hastalığı tedavi edilmediğinde büyüme geriliği, kilo kaybı, anemi, osteoporoz, kısırlık ve kalın ve ince bağırsak kanserleri gibi pek çok hastalığa yakalanma riskini artırıyor. Çölyak hastalığı tedavisi ile ilgili bilinmeyenleri haberimizde sizler için derledik…
ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR?
Çölyak hastalığı, gluten alımının ince bağırsakta hasara yol açtığı genetik olarak yatkın insanlarda ortaya çıkan ciddi bir otoimmün hastalıktır. Bir başka deyişle; çölyak hastalığı, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein olan glütene karşı bağışıklık reaksiyonudur.
Bazı hastalarda gluteni parçalayan enzime karşı da bağışıklık cevabı vardır. Çölyak hastalığı, ince bağırsakta iltihaplanma ortaya çıkması neticesinde belirti verir. Bağışıklık sistemi glutene karşı anormal bir tepki vererek iltihabi süreci başlatır.
Bağırsak mukozası normal olarak villus adı verilen ve besin emilimini sağlayan eldiven parmağı şeklinde küçük çıkıntılar içerir. Villuslar bağırsak emilim yüzeyini artırarak besinlerin kana geçişini kolaylaştırır. Çölyak hastalığında gelişen iltihabı süreç sonucunda vücut kendi dokularına zarar veren antikorlar oluşturur. Bu otoantikorlar ince bağırsak iç yüzeyinde yer alan bu çıkıntıları yok eder ve villuslar düzleşir. Bunlar hasar gördüğünde hastalar ne kadar çok yerse yesin, tam emilim olmadığı için vücuda yeteri kadar besin maddesi almak mümkün olmaz.
ÇÖLYAK HASTALIĞI NASIL ANLAŞILIR?
Hastalık bazı bireylerde yıllarca hiç belirti vermez veya çok hafif seyredebilir ve kişi çölyaklı bir hasta olduğunu uzun süre fark etmeyebilir. Hastalık tipik belirtilerle başlayabileceği gibi çok hafif belirtilerle de seyredebilir.
Çocuklarda görülen belirtiler:
– Özellikle karın ağrısı
– Karında şişlik
– İshal
– Huzursuzluk
– İştahsızlık
– Enfeksiyonlarda artış ve gelişme geriliği
– Kusma
– Kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama.
Yetişkinlerde görülen belirtiler:
– Karın bölgesinde şişkinlik
– Yaşa göre kilo azlığı
– Kas zayıflığı
– Kansızlık
– Dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacının artması
– İshal
– Kusma
– Bezginlik
– Nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları
– Kaşıntılı ve kırmızı cilt döküntüleri (Dermatitis herpetiformis)
– Büyüme geriliği
– Ağız içinde oluşan aftlar
– Ses kısıklığı
– İştahsızlık, gaz şikayetleri
– Depresyon
– Hormon seviyelerinde dengesizlik
– Eklem ve kemik ağrıları
– Sinirlilik
– Ciltte kaşıntılı döküntüler
– Dikkat bozukluğu
ÇÖLYAK HASTALIĞI TEDAVİSİ
Şu anda, çölyak hastalığı için tek tedavi, sıkı bir glutensiz diyete ömür boyu bağlı kalmaktır. Buğday, çavdar ve arpa içeren glutenli yiyeceklerden kaçınmak semptomları yönetmeye ve bağırsak iyileşmesini teşvik etmeye yardımcı olabilir.
TEDAVİ EDİLMEYEN ÇÖLYAK HASTALIĞININ UZUN SÜRELİ RİSKLERİ
– Demir eksikliği anemisi
– Erken başlangıçlı osteoporoz veya osteopeni
– Kısırlık ve düşük
– Büyüme geriliği
– Laktoz intoleransı
– Vitamin ve mineral eksiklikleri
– Merkezi ve periferik sinir sistemi bozuklukları
– Pankreas yetmezliği
– Kalın ve ince bagırsak kanserleri
– Safra kesesi arızası
– Ataksi, epileptik nöbetler, demans, migren, nöropati, miyopati ve multifokal lökoensefalopati dahil olmak üzere nörolojik belirtiler.
