KAYITDIŞI ÇALIŞTIĞI ALAŞILAN İŞÇİNİN İŞSİZLİK MAAŞI NE OLUR?- DOĞUMA BAĞLI RAPOR PARASI ALMAK İÇİN HİLELİ YOLLARIN SONUCU.

Sevgili okuyucularımız bu hafta işçilerimizi yakından ilgilendirdiğini
düşündüğüm iki iş verenimizin sorularını biraz detaylıca cevaplamak
istiyorum.
İlk sorumuz şöyle.
;2020 yılında İstanbul’dan satın aldığımız aracı Kayseri’ye getirirken
trafik cezası uygulanan bir kişi adına sigortasız çalıştırdığımız için
işyerine idari para cezası kesildi. Ceza kesilen sürücü o tarihte
işsizlik maaşı alıyordu. İşsizlik maaşı da geri alınacak diyorlar,
doğru mu? Nuray H.:
KAYIT DIŞI ÇALIŞAN İŞÇİNİN İŞSİZLİK MAAŞI GERİ ALINIR MI?
İşsizlik maaşının hangi hallerde kesileceği 4447 sayılı Kanunun 52.
maddesinde açıklanmıştır. Anılan maddeye göre işsizlik maaşının
kesilmesine neden olan fiillerden biri de işsizlik maaşı alınan sürede
gelir getirici bir işte çalışmış olmaktır.
Bu bakımdan işsizlik maaşı alınan süre içinde bir gün dahi olsa geriye
yönelik sigorta bildiriminin yapılmış olması, işsizlik maaşının
kesilmesine neden olmaktadır.

Sosyal Güvenlik Kurumunca ticari araç sürücülerine kesilen trafik ceza
tutanaklarına istinaden, araç sürücüsünün araç sahibine ait işyerinde
sigortalı bildirimi yapılmamış ise cezanın kesildiği tarih itibariyle
1 gün kayıt dışı çalıştırıldığı kabul edilerek, işverenlerinden işe
giriş ve işten ayrılış bildirgesi ile muhtasar ve prim beyannamesi
istenilmekte, işverenlerce verilmemesi halinde Kurumca re’sen
düzenlenerek sigortalılığı sağlanmaktadır.

Kayıt dışı çalıştırıldığı tespit edilen sigortalıların işsizlik
maaşlarının kesilmesiyle ilgili olarak İŞKUR’un 2020/1 sayılı
Genelgesinde;

“Çalışma hayatını inceleme ve denetleme yetkisine haiz müfettişlerce
veya kamu idarelerinin denetim elemanları tarafından yapılan
denetimlerde Kurumumuzdan İÖ aldığı dönemde kayıt dışı olarak
çalıştığı tespit edilenlerin işsizlik ödenekleri “Gelir Getirici İşte
Çalışıyor Olma” gerekçesiyle kesilmelidir. “Gelir Getirici İşte
Çalışıyor Olma” gerekçesiyle kesilenler tekrar başlatılmaz. Ancak,
tespit işlemi işe giriş tarihinden itibaren 15 gün içinde yapılmışsa
kesme işlemi “Yeni İşe Başlama” gerekçesiyle yapılır.

“Ödeme planına rastlayan bir tarihte işe girdiği SGK kayıtlarından
tespit edilenlerin ödeneği “Yeni İşe Başlama” gerekçesiyle kesilir,
işten çıktığı tarihi izleyen gün itibarıyla da başlatılır.”

Şeklindeki açıklamalara istinaden işsizlik maaşı, kayıt dışı istihdama
yönelik tespit işlemi işe giriş tarihinden itibaren 15 gün içinde
yapılmış ise yalnızca sigortalı bildiriminin yapıldığı süre için
kesilmektedir.

Bu durumda işsizlik maaşı aylık olarak (30 gün üzerinden)
ödendiğinden, bir günlük kayıt dışı çalışma 31 gün çeken ay içinde
gerçekleşmiş ise herhangi bir geri ödeme sözkonusu olmayacaktır. 30
gün çeken ayda gerçekleşmiş ise yalnızca bir günlük işsizlik maaşının
faiziyle birlikte ödenmesi gerekecektir.

DOĞUMA BAĞLI RAPOR PARASI ALMAK İÇİN HİLELİ YOLLARA BAŞVURMANIN
FATURASI AĞIR OLUR

İkinci sorumuz da şu şekilde:  ;Bir mükellefimin 85 gün önce işe
aldığı işçisi doğum nedeniyle istirahat raporu aldı. Rapor sonrası 5
gün daha SGK bildirimi yapıp, doğum öncesi son bir yıldaki prim günü
90 güne tamamlandığında rapor parası alabilir mi? Necmettin Y.;

Doğum nedeniyle istirahat raporu alan sigortalılara istirahate
ayrıldıkları tarihten önceki son bir yıl içinde en az 90 prim
günlerinin bulunması halinde geçici iş göremezlik ödeneği
verilmektedir. 90 günlük sürenin hesabında aynı işveren tarafından
bildirilen prim günlerinin yanı sıra farklı işveren tarafından
bildirilen prim günleri de dikkate alınır. Bu bakımdan doğum nedeniyle
istirahate ayrılmış işçinin aynı işveren yanındaki 85 prim günün yanı
sıra son bir yıl içinde farklı bir işveren tarafından bildirilmiş en
az 5 prim günü daha varsa 8 + 8 = 16 hafta (çoğul gebelikte 18 hafta)
geçici iş göremezlik ödeneği alır.

Aksi halde, yani istirahat raporunun düzenlendiği tarihte 90 prim günü
bulunmayan sigortalılar, 90 prim günü şartını raporun düzenlendiği
tarih ile doğumun gerçekleştiği süreler arasında sağlasalar bile bu
sürelerdeki prim günleri 90 günün hesabında dikkate alınmadığından
rapor parası da ödenmemektedir.

Diğer taraftan, hamilelik süresi içinde işe girerek 90 prim günü
koşulunu yerine getiren sigortalılara geçici iş göremezlik ödeneği
verilse de bu süre zarfındaki çalışmalarının fiili olup olmadığının
tespiti için durum Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarına
sevk edilmektedir.
a
Yapılan incelemeler sonrası bu süreler içinde gerçekte
çalışmadıklarının tespiti halinde, ödenen rapor paraları ve yapılan
sağlık masrafları faiziyle birlikte geri alınmakta, bu süreler
zarfındaki prim günleri iptal edilerek ödenen primler irat
kaydedilmekte, işyeri prim teşviklerinden bir ay /bir yıl süreyle
yasaklanmakta, ayrıca işveren, sigortalı, hatta muhtasar ve prim
hizmet beyannamesinde yer alan bilgilerin, defter ve kayıtlara ve bu
kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasında kusurlu
davranışları ile sebebiyet verdikleri tespit edilmiş ise meslek
mensupları için Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusu bulunulmaktadır.

O açıdan, çalışmadan doğum nedeniyle rapor parası almak için sigortalı
gösterilmek ya da bir yakınınızı sigortalı göstermek gibi bir hataya
asla düşülmemesini özellikle hatırlatmak istiyorum.
Sevgili okuyucularımız bilindiği üzere Ocak ayından itibaren
borçlanma tutarları yeniden belirlenecektir. Bu konuda bir rakam yada
oran vermek istemiyorum.
Sadece şimdiki güncel rakamları belirteceğim.Asgari tutarlar
üzerinden.Bilindiği gibi  bu rakamların 7,5 oranında artırarak da
borçlaılnabilecektir.
Bir Günlük askerlik/doğum borçlanması–69.02 TL  (kısmi çalışmada
eksik gün  borçlanması da bu tutar dikkate alınır)
Bir günlük yurt dışı  borçlanması———–97.07 TL
Bir günlük 4/b Bağ-Kur ihya SGK———-74.42 TL
Bir günlük 4/b tarım Bağ-Kur ihya———71.94 TL
Sevgili okuyucularımız  özellikle yurt dışında çalışan
vatandaşlarımızdan  Türkiye de de emekliliği düşünenlerden bu tutarlar
üzerinden borçlanma yapabilmek için için sürenin çok azaldığını
belirtelim.Aksaray daki emeklilik ofisimiz de yurt dışındaki
vatandaşlarımızın borçlanma işlemleri gerekli evrakları zamanında
göndermeleri halinde  ülkemize gelmelerine gerek kalmadan
gerçekleştirilebilmektedir.İrtibat tlf. 0 532 541 02 70
Gelecek hafta başka konularda buluşmak üzere hoşça kalın efendim.