İngiltere’de Leicester bölgesindeki Rutland Doğa Koruma Parkı’nda çalışan Joe Davis, “Belediyeyi arayıp ‘Galiba bir dinozor buldum’ dedim” diye anlatıyor.
Davis geçen yılın Şubat ayında doğa koruma parkının çevre düzenlemesi çalışmaları sırasında çamurların içinden sıra dışı bir şeyin göründüğünü farketmiş.
Bulduğu şey bir dinozor değil, 10 metre uzunluğunda İktiyozor adında üst düzey avcı, karada da gezebilen bir deniz hayvanının fosiliydi.
Üstelik de Birleşik Krallık topraklarında şimdiye kadar bulunan en büyük İktiyozor fosili bu.
Davis BBC’ye “Çamurun içinden taş ve kayalık gibi görünen bu çıkıntıya baktım ve biraz farklı, organik bir şey gibi görünüyor diye düşündüm. Biraz sonra neredeyse çene kemiği gibi bir şey gördüm” diye anlatıyor.
Belediye Davis’e cevaben “Rutland Belediyesi’nde bir dinozor birimi yok. Onun için birini bulup sizi aramasını sağlayacağız” dedi ve bir süre sonra keşfe yakından bakmak üzere paleantoglardan oluşan bir heyet Rutland Parkı’na gitti.
Uzmanlar bunun bir İktiyozor olduğuna karar verdi. İktiyozorlar sıcak kanlı, yunuslar gibi havayla solunum yapan ve 25 metreye kadar büyüyebilen hayvanlar ve bundan 250 milyon yıl ile 90 milyon yıl öncesi arasında yaşamışlar.
“EŞİ GÖRÜLMEMİŞ BİR KEŞİF”
Kazı çalışmasına başkanlık eden Manchester Üniversitesi’nden paleantolog Dr Dean Lomax bunun “gerçekten eşi görülmemiş” bir keşif olduğunu söylüyor.
Fosilin boyutları ve bozulmamış olması bakımından Britanya’nın paleantoloji tarihinin en büyük keşiflerinden biri olduğunu düşünüyor.
“Genellikle İktiyozorlar ve diğer deniz sürüngenlerinin jura çağının (jurasik dönem) sahil hattında yani erozyona uğrayan kayalık kıyı şeridinde çok sayıda fosilin göründüğü Dorset veya Yorkshire sahillerinde bulunacağı düşünülür. Bu fosilin böyle iç kesimde bulunmuş olması çok sıra dışı” diye ekliyor.
Rutland sahilden yaklaşık 50 km içerde ama 200 milyon yıl önce deniz seviyesi daha yüksek olduğu için buralar o dönemde okyanusun sığ kıyı şeridini oluşturuyordu.
KORUMA VE HALKA AÇMA PLANLARI
Rutland Doğa Parkı rezervuarındaki su seviyesi 2021 yaz aylarında yine düşük seviyeye indiğinde paleantologlardan oluşan bir ekip gelip fosili çıkarmak için çalışmaya başladı. Özellikle de dev kafatasının zedelenmeden çıkarılması için büyük özen gösterildi.
İktiyozor’un kafasının fosilinin bulunduğu kil bloku önce dikkatle kazılarak ortaya çıkarıldı sonra alçıyla kaplanıp tahta ayaklar üzerine yerleştirildi.
Yaklaşık bir ton ağırlığındaki bu kil bloku çamurdan çıkartıldı ve ileride üzerinde daha ayrıntılı inceleme yapılacak.
Reading Üniversitesi’nde ziyaretçi-araştırmacı paleantolojik koruma uzmanı Nigel Larkin “Bu kadar ağır ve bu kadar önemli bir keşfin çıkarılmasının sorumluluğu insana çok sık nasip olmaz. Büyük sorumluluk ama zorlukla baş etmeyi severim” diyor.
Rutland rezervuarından sorumlu olan Anglia Su İşleri Kurumu şimdi İktiyozorun bölgede kalabilmesi ve halk tarafından ziyaret edilebilmesini sağlayabilecek fon bulmaya çalışıyor.
İktiyozor’u keşfeden park çalışanı Joe Davis, “Dev bir deniz sürüngeni bulduğumu söylediğimde bir çok kişi dalga geçiyorum sandı. Sanırım çoğu kişi bir televizyon programında çıkana kadar da inanmayacak” diyor.
