HAFTA TATİLİNDE ÇALIŞAN İŞÇİNNİN ÜCRETİ VE PANDEMİ SÜRECİDE EKSİK GÜNLERİN SİGORTALILIK DURUMU
HAFTA TATİLİNDE ÇALIŞAN İŞÇİYE ÜCRET ÖDENMESİ ZORUNLUDUR
Sevgili okuyucularımız bu hafta bir iş verenimizin sorusunu
cevaplayarak yazımıza başlamak istiyorum.
Soru şöyle ‘
‘Sevkiyatlarda yoğunluk yaşadığımız haftalarda bazı işçilerimizi hafta
tatilinde çalıştırmak zorunda kalıyoruz, bu işçilerin hafta tatilini
birkaç gün sonra kullandırıyoruz. Bu uygulamamız doğru mudur?2
İş Kanunu’nun 46/1. fıkrasında, İş Kanunu kapsamına giren
işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre
belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir
zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta
tatili) verileceği öngörülmüştür.
Genel kural haftalık çalışma süresinin tamamında çalışmış olan işçinin
yedi günlük zaman dilimi içinde kesintisiz bir gün tatil yapması ve
bugünün ücretinin çalışmış gibi işçiye ödenmesidir.
İşçi haftalık 45 saatlik çalışma süresini tamamladıktan sonra hafta
tatili yapmayıp çalıştırılırsa, bu durumda hafta tatilinde yapacağı
çalışma fazla çalışma sayılacağından hafta tatilinde çalıştırıldığı
için işçiye 1 günlük yevmiyeye ilave olarak ayrıca % 50 ilave ücret
ödenmelidir.
Yargıtay;
2017 tarihli bir kararında, “hafta tatili ve ulusal bayram ve genel
tatil günleri dinlenme hakkı kapsamında kaldığından, tatilde yapılan
çalışma karşılığı serbest zaman kullandırılması yasaya aykırılık
teşkil eder. Serbest zaman ancak fazla çalışma karşılığı verilebilir.
Tatilde yapılan çalışma karşılığında izin verilmişse bu ancak mazeret
izni olarak kabul edilebilir. Dolayısıyla işçinin hafta tatilinde
çalışması karşılığında tatil ücreti hesaplanmalıdır..”
2018 tarihli bir kararında ise “4857 sayılı İş Kanunu’nda serbest
zaman, fazla mesai çalışması için öngörülmüştür. İşçi tatil günleri
çalışmış ise bunun karşılığı ücretin ödenmesi gerekir. Bu çalışma
sonrası karşılığında izin kullandırılması, tatil ücretine hak
kazanamayacağını göstermez. Zira tatil çalışmaları karşılığı serbest
zaman veya izin verilmesi yasaya uygun değildir.”.Yönünde karar
vermiştir.
Bu bakımdan hafta tatilinde çalıştırılan işçiye serbest zaman
uygulaması yapılamayacağı gibi haftanın yedi günü çalışmış olan işçi
hafta tatilini kullanmamış olacağından hafta tatil ücreti doğmuş
olacaktır. Bu nedenle işçisini hafta tatili günü çalıştıran işveren,
bu çalışması karşılığında başka bir gün izin verse bile bu izin
mazeret izni kabul edileceğinden, işçinin ilave 1,5 günlük ücretini
ödemek zorundadır.
Pandemideki eksik SGK günleri tamamlanabilir mi?
Bir okuyucumuzun pandemi süresinde kısa çalışması nedeniyle maaş
almadığı günleri içi şöyle bir sorusu var onu da cevaplamaya
çalışalım.
Soru şöyle ‘Pandemide kısa çalışma nedeniyle maaş almadığım günlerin
sigorta primi yatmamış? Eksik günler için ne yapabilirim? Nuray A.’
Pandemi süreci boyunca kısa çalışma ödeneği veya nakdi ücret
desteğinden yararlanılan süreler zarfında İŞKUR tarafından yalnızca
genel sağlık sigortası primi yatırılmıştır. Haliyle KÇÖ veya NÜD’den
yararlanılan süreler için emeklilik priminin otomatik olarak veya
sonradan İŞKUR ya da işverenler tarafından yatırılması sözkonusu
değildir.
KÇÖ veya NÜD’den yararlanılan sürelerin sonradan borçlanma kapsamında
veya isteğe bağlı sigorta kapsamında ödenip ödenemeyeceğine
geldiğimizde;
Kimlerin, hangi süreler için borçlanma yapabilecekleri 5510/41.
maddede belirtilmiştir. Ancak, KÇÖ veya NÜD’den yararlanılan sürelere
ilişkin emeklilik primlerinin borçlanma suretiyle ödenebileceğine dair
bir düzenleme bulunmadığından bu süreler zarfındaki prim günlerinin
mevcut yasada bir değişiklik yapılmadığı sürece borçlanma suretiyle
kazanılması mümkün değildir.
İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için yasada “ay içinde 30 günden az
çalışmak” koşulu aranılmış olmakla birlikte, ay içinde 30 günden az
çalışanların isteğe bağlı sigorta kapsamında prim ödeyebilmeleri için
2013/11 sayılı Genelgede eksik gün nedenlerinin 06 (Kısmi istihdam),
07 (Puantaj kayıtları), 17 (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma)
nedenlerinden biri olması ya da eksik gün nedeni 12 (Birden fazla) ve
13 (Diğer) olarak beyan edilmiş olan sigortalılar yönünden eksik gün
nedenlerinin kısmi istihdam veya puantaj kayıtları ya da ev
hizmetlerinde 30 günden az çalışmadan kaynaklanmış olması şartı
aranılmıştır.
Dolayısıyla, kısa çalışma ödeneğinden veya nakdi ücret desteğinden
yararlanılan sürelerin 18-26-27-28 eksik gün nedenleri ile SGK’ya
bildirilmiş olması nedeniyle pandemiden kaynaklanan eksik sürelerin
isteğe bağlı sigorta kapsamında ödenmesi de mümkün olamamıştır.
Bu aşamada pandemi süresi içinde kısa çalışma ödeneğinden veya nakdi
ücret desteğinden yararlanılmış süreler zarfındaki eksik SGK
günlerinin sigortalılar tarafından borçlanma yapılarak veya işverenler
tarafından prim ödemek suretiyle 30 güne tamamlatılması mümkün
bulunmamakla birlikte, 5510/41. maddede yapılacak bir değişiklikle bu
süreler için sigortalılara borçlanma imkanı verilmesi hem gerekli, hem
de isabetli olacaktır.
Sevgili okuyucularımız sizlere bu yazılarımızı gönderdiğimiz Dikili
deki R. Bağımmızdan sağlıklı ve huzurlu günler diliyoruz.Aksaray daki
emeklilik ofisimizde SGK ile ilgili sorunlarııza yardımcı
olunmaktadır.İrtibat tlf. 0 532 541 02 70 Gelecek hafta yeni konularda
buluşmak üzere hoşca kalın efendim.
