AİHM’in Türkiye’yi mahkum ettiği davada AYM de kararını verdi
Şırnak’ın Koçağıllı ve Kuşkonar köyleri 25-26 Mart 1994 tarihinde hava operasyonu ile bombalanmış ve 34 sivil hayatını kaybetmişti. Yaşanan olayın ardından başlatılan soruşturmadan sonuç alınamayınca dava Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşınmıştı.
2013 yılında kararını açıklayan AİHM, hava operasyonu için emir verilmesi ve operasyon sonrasında tatmin edici soruşturma yürütülmemesi nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) yaşam hakkını garanti altına alan 2. maddesinin ihlal edildiğine karar verdi.
Öte yandan AİHM bombalama sonrası hayatını kaybedenlerin yakınlarına yapılan kötü muameleyi de AİHS’nin “işkence ve kötü muameleyi” yasaklayan 3. maddesinin de ihlal edildiğine karar vererek, Türkiye’nin 38 davacıya toplam 2 milyon 305 bin euro tazminat ödemesini karara bağlamıştı.
6 YIL SONRA KARAR
AİHM’in bu kararı sonrasında Genelkurmay Askeri Savcılığı soruşturmada zaman aşımına karar verince aileler bu kez davayı Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) taşımıştı. Anayasa Mahkemesi’ne 2014 yılında yapılan başvuru tam 6 yıl sonra karara bağlandı.
Kararda adli makamlarca soruşturmanın başında itibaren sorumluların tespitine yarayacak bütün delillerin toplanması ve hukuka aykırı eylemlere kayıtsız kalındığı görünümü verilmesinin engellenmesi için gerekli sürat ve özenin gösterilmediği belirtildi.
Makul özen ve hızda hareket edilmediğine dikkat çekilen kararda, “Olayın zaman aşımına uğraması sonucunda sorumluların cezalandırılmamasına sebebiyet verdiği, dolayısıyla AİHM’in ihlal kararının gereklerinin yerine getirilmediği sonucuna varılmıştır” denildi.
“ETKİLİ SORUŞTURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ İHLAL EDİLDİ”
Kararda bazı başvurucular yönünden yaşam hakkının ve insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının ihlal edildiği de belirtilerek, “Bununla birlikte bir kısım başvurucu yönünden de yaşam hakkının gerektirdiği etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlal edildiğine karar verilmiştir. Bu açıdan ihlalin aynı zamanda soruşturma makamlarının işlev ve eylemlerinden de kaynaklandığı da söylenebilir” denildi.
Kararda, 41 başvurucuya ağır hak ihlali nedeniyle 40 ile 130 bin lira arasında manevi tazminat ödenmesi kararlaştırıldı.
DAVAYI AİHM’E TAHİR ELÇİ TAŞIMIŞTI
Koçağıllı ve Kuşkonar köylerinin hava operasyonu ile bombalanmasının ardından hayatını kaybeden 34 sivilin ailelerinin avukatlığını 2015 yılında silahlı saldırı sonucu yaşamını yitiren Tahir Elçi yapıyordu. Israrlı bir hukuk mücadelesi sürdüren Elçi, iç hukuk yolları tüketilince davayı AİHM’e taşınmıştı
Elçi, 28 Kasım 2015 tarihinde Diyarbakır’ın Sur ilçesinde basın açıklaması yaptığı sırada polisle PKK’lılar arasındaki çatışmanın ortasında kalmış bu sırada başına isabet eden kurşunla hayatını kaybetmişti. Elçi hayatını kaybettiği dönemde Diyarbakır Barosu Başkanlığı görevini yürütüyordu.
