İŞÇİLERİMİZİ VE İŞVERENLERİMİZİ İLGİLENDİREN ÜÇ ÖNEMLİ SORU VE CEVAPLARI
Sevgili okuyucularımız, bu hafta da yine geneli ilgilendiren,
ikisi sigortalıları, birisi de işverenleri ilgilendiren üç soruyu
cevaplamak istiyorum. Böylelikle bu üç sorunun alanı olan üç ayrı
konuyu da kısaca açıklamış olacağız.
Ancak sorularımıza geçmeden önce son haftaya girmemiz nedeniyle
Genel sağlık Sigortası prim borcu olanlar bu hafta 31 Ağustos 2023
perşembe akşamına kadar bu borçlarını öderlerse gecikme zammı ve
gecikme ceza borçları silinmiş olacak.
Bir de, askerlik borçlanması ile ilgili bir hususu da açıklık
getirdikten sonra sorulara geçelim.
Askerlik hizmetinin tamamını borçlanmak zorunda değilsiniz. Sizin
için gerek sigorta başlangıç tarihi,gerekse sigortalılık süresi
açısıdan ne kadar ihtiyaç duyuluyorsa o kadarını borçlanabilirsiniz.
Gelelim bu haftaki sorulara ve cevaplarımıza…
İlk sorumuz Bağ kur sigortalıların beş puanlık prim indiriminden
yararlanabilmeleri ile ilgili. Soru şöyle, ”23/5/2022 tarihinde
şirket ortağı oldum. Bugüne kadar hiç prim ödemesi yapmadım.
Borçlarımı öderken Bağkur beş puanlık prim indiriminden nasıl
yararlanabilirim? İsmail E.”
5510/4-b kapsamındaki sigortalılar (isteğe bağlı sigortalılar hariç)
ödeme vadesi geçmiş prim borçlarının bulunmaması kaydıyla, cari dönem
prim borçlarını 1/10/2016 tarihinden itibaren beş puan indirimli
olarak ödemektedir.
Vadesi geçmiş prim borcu bulunan 4/b kapsamındaki sigortalıların hem
vadesi geçmiş borçlarını hem de vadesi geçmemiş prim borçlarını tek
kalemde ödemeleri halinde cari dönemdeki prim borcundan dolayı beş
puanlık prim indiriminden yararlanmaları mümkün bulunmakla birlikte,
bu durumda cari döneme ilişkin beş puanlık prim indirimi bir sonraki
dönemin prim borcundan düşülmektedir. Buna karşın önce vadesi geçmiş
prim borçlarını, ardından vadesi sona ermemiş cari dönem prim borcunu
ödemeleri halinde, cari dönem prim borcu beş puanlık indirimli olarak
tahsil edilmektedir.
Bu bakımdan okurumuz İsmail bey in ödeme vadesi geçmiş Mayıs, Haziran,
Temmuz ve Ağustos ayına ait prim borçlarını 1/10/2022 ila 31/10/2022
tarihleri arasında ödemesi halinde, bu aylara ilişkin prim borçlarının
ödeme süresinin geçmiş olması nedeniyle herhangi bir indirim
yapılmayacaktır. Vadesi geçmiş bu borçlarını ödemesinin ardından cari
döneme (Eylül ayına) ait prim borcunu 31/10/2022 tarihine kadar
ödemesi halinde Eylül ayına ait prim borçları beş puan indirimli
olarak tahsil edilecektir.
İsmail beyin vadesi geçmiş aylara ilişkin prim borcu ile cari dönem
(Eylül ayına ait) prim borcunu tek kalem halinde ödemesi halinde ise
Eylül ayına ait hak kazandığı beş puanlık indirimi Ekim ayı borcundan
düşülecektir. Dolayısıyla Ekim ayı priminin 30/11/2022 tarihine kadar
ödenecek olması halinde hem Eylül ayında, hem de Ekim ayında hak
kazandığı beş puanlık prim indirimi Ekim ayı borcundan düşülerek banka
ekranına yansıtılacaktır.
EVLİLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILAN İŞÇİ KIDEM TAZMİNATI ALIR, İŞSİZLİK MAAŞI ALAMAZ
İkinci sorumuz da şöyle, ”13/3/2022 tarihinde evlendim.
28/6/2020 tarihinde girdiğim işyerinden evlilik nedeniyle ayrıldığımda
kıdem tazminatı ve işsizlik maaşı alabilir miyim? Zeynep K.”
1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesine göre kadın işçinin hizmet
akdini evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi isteği ile
sona erdirmesi halinde, aynı işveren yanındaki kıdemi bir yıl veya
üzerinde ise kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Buna karşın 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre işsizlik
maaşına hak kazanabilmek için çalışanın hizmet akdinin sona ermesinden
önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yıl içinde en
az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödenmiş olması şartının
yanı sıra, iş akdini kendi istek veya kusuru nedeniyle sona ermemiş
olması gerekiyor.
Bu bakımdan iş akdinin evlilik nedeniyle işçi tarafından bir yıl
içinde feshi halinde, her ne kadar son 120 gün hizmet akdine tabi olma
ve son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi
ödenmiş olması şartını yerine getirilmiş olsa da hizmet akdinin
işçinin kendi isteğiyle sona ermiş olması nedeniyle işsizlik maaşına
hak kazanamayacaktır.
DEFTER, KAYIT VE BELGELERİN SGK’YA İBRAZINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ
Bu haftaki cevaplıyacağımız son soru da şöyle, ”SGK’dan gelen
yazıda firmamızdan 1/8/2010 ila 31/12/2012 tarihleri arasındaki
defterlerin, ücret bordrolarının, muhtasar beyannamelerin ibrazı
isteniyor. Bu dönem kayıtları zamanaşımına girmedi mi, ibraz etmezsek
cezayla karşılaşır mıyız? Selim B.”
5510 sayılı Kanunun 86/2. fıkrasında, işveren ve işyeri sahiplerinin
işyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yıl
başından başlamak üzere on yıl süreyle, kamu idarelerinin otuz yıl
süreyle, tasfiye ve iflâs idaresi memurlarının ise görevleri süresince
saklamak ve Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilen
memurlarınca istenilmesi halinde onbeş gün içinde ibraz etmek zorunda
olduklarına yer verilmiştir.
Bu bakımdan;
-2010 yılına ilişkin kayıtların saklama süresinin 1/1/2011 yılında
başlayıp 31/12/2020 tarihinde sona erdiği,
-2011 yılına ilişkin kayıtların saklama süresinin 1/1/2012 yılında
başlayıp 31/12/2021 tarihinde sona erdiği
dikkate alındığında, 2012 yılı itibariyle 2010 ve 2011 yılına ait
kayıtlar ibraz edilmese bile herhangi bir ceza ile
karşılaşılmayacaktır.
Ne var ki 2012 yılına ilişkin kayıtların saklama süresinin 31/12/2022
tarihinde sona ereceği ve henüz saklama süresinin sona ermediği
dikkate alındığında, 2012 yılına ilişkin kayıtların 15 günlük süre
içinde incelemeye ibraz edilmesi gerekecektir. Aksi halde tutulan
defter türüne göre asgari ücretin 3 ila 12 katı (19.413,00 ila
77.652,00 TL) arasında idari para cezası ile karşılaşılacaktır.
Sevgili okuyucularımız gelecek hafta yine geneli ilgilendiren önemli
konu ve sorularla sizlerle olacağız inşaallah. Sizlere bu yazılarımızı
gönderdiğimiz Dikili deki R.Bağımızdan sağlıklı ve hayırlı günler
diliyorum. Aksaray daki özel sosyal güvenlik ofisimizde sizlerin
sosyal güvenlikie ilgili sorularınız ve yurt dışında çalışan
vatandaşlarımızın hizmet borçlanma ve emeklilik konularında yardımcı
olunmaktadır. İrtibat telefonumuz 0 532 541 02 70
Hoşça kalın efendim…
