Erdoğan ‘ismi değişmeli’ demişti! İşte faizsiz finansa yol haritası
Mithat Yurdakul – Faizsiz bankacılığa yol haritası çizecek Katılım Finans Strateji Belgesi ile küçük tasarruf sahiplerinin hac, umre ve kurban vecibelerini yerine getirmesi için fon kurulacak, oda ve borsalarda “karz-ı hasen”e (dini esaslara dayalı faizsiz borç) dayalı sandıklar oluşturulacak.
Belediyelerin sosyal destek faaliyetleri kapsamında, SMA gibi özel hastalık masraflarına, ihtiyaç sahiplerinin temel gıda ve barınma ihtiyaçlarına yönelik, bağışa dayalı kitle fonlaması platformları kurulması teşvik edilecek. Cuma hutbelerinde faiz, karz-ı hasen, risk-paylaşımı gibi konulara “düzenli ve sürekli olarak” yer verilecek.
İSİMLERİ DEĞİŞİYOR
Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından hazırlanan ve 2022-2025 yıllarını kapsayan Katılım Finans Strateji Belgesi’yle katılım finansın gelişimine yönelik yol haritası ortaya konuldu. Belgeye göre, katılım finans için “fıkhi (İslam hukuku) yönetişim yapısı” oluşturulacak. Katılım bankaları, “katılım finans kurumu” olarak yeniden isimlendirilecek. Kâr payı ödemelerinin faiz giderlerinden farklı vergi muamelesi görmesi sağlanırken; altyapı projeleri, yeşil dönüşüm ile yenilikçi teknolojiler kapsamındaki yatırımların finansmanına yönelik katılım esaslı yatırım fonları kurulacak. Belgede kapsamlı planlamalar yer alıyor.
FIKHİ DEĞERLENDİRME
Fıkhi olarak kurgulanmış, GSYH’ye dayalı kira sertifikası ihracına geçilecek. Katılım finans kuruluşlarının “helal değer zincirini” desteklemesi için “Katılım Finans Fıkhî Tarama Mekanizması” hayata geçirilecek. Bu mekanizma, akredite edilmiş derecelendirme kuruluşları vasıtasıyla, finans ve finans-dışı kuruluşlar ile katılım finansa ilişkin çeşitli finansal ürünlerin fıkhî uyumunu belirleyecek. Bu kapsamda, borsada işlem gören ve listelenmiş firmaların yanında başta KOBİ’ler, gönüllülük esasına göre derecelendirilebilecek. Mevzuatta yer alan faize ilişkin maddeler incelenerek, bu maddelerin uyumlaştırılmasına ilişkin çalışma yapılacak.
CUMADA FİNANS HUTBESİ
Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde katılım finansa yönelik bir birimin kurulması sağlanacak. Bu kapsamda iletişim çalışmaları yürütülecek. Cuma hutbelerinde faiz, karz-ı hasen, risk-paylaşımı gibi katılım finansla ilgili konulara düzenli ve sürekli olarak yer verilecek. Öncelikli olarak imam-hatipler ve muhtarlara yönelik finans eğitimi düzenlenerek, bu kesimlerin katılım finans sistemini tanıtmaları sağlanacak. Türkçe, İngilizce ve Arapça “Katılım Finans Sözlüğü” hazırlanacak, mevzuatta yer alan “kira sertifikası” ismi, “sukuk” olarak değiştirilecek.
SMA FONU
Kamu desteği ve girişim sermayesi yatırım fonlarının yatırımıyla, endüstri topluluğu işlevini görecek “Helal Park A.Ş.” kurulacak. Katılım finans uyuşmazlıklarına ilişkin çözüm üretecek tahkim merkezi hayata geçirilecek. Belediyelerin sosyal destek faaliyetleri kapsamında, SMA gibi özel hastalık masraflarına, ihtiyaç sahiplerinin temel gıda ve barınma ihtiyaçlarına yönelik, bağışa dayalı kitle fonlaması platformları kurulması teşvik edilecek. Diyanet’in cami yapımı, Kuran kursu açılması gibi faaliyetleri kapsamında bağışa dayalı kitle fonlaması platformu meydana getirilecek. TOKİ tarafından kurulacak “katılım esaslı paya dayalı kitle fonlaması platformu” ile de sosyal konut ihtiyaçlarının karşılanması sağlanacak.
HAC VE KURBAN FONU
Kooperatif katılım finansman kuruluşları oluşturulacak, altyapı projelerinde risk paylaşımına dayalı kira sertifikalarıyla finansman sağlanacak. Küçük tasarruf sahiplerinin hac, umre ve kurban vecibelerini yerine getirmek üzere, tüzel kişiliği haiz Hac, Umre ve Kurban Fonunun kurulmasına ilişkin çalışma yapılacak. TOBB’a bağlı il oda ve borsaları ile mesleki kuruluşlarda, “karz-ı hasen”e (dini esaslara dayalı faizsiz borç) dayalı sandıklar kurulacak.
ERDOĞAN’DAN ‘KATILIM FİNANS KURUMU’ ÖNERİSİ
Erdoğan, Dolmabahçe Ofisi’nde düzenlenen Katılım Finans Strateji Belgesi Tanıtım Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, katılım finans kuruluşlarının bankalardan bir farkı olmadığına ilişkin toplumda genel bir algının yer ettiğini belirterek, “Bu algıyı dönüştürmenin ilk adımı, halen kullanılan, bunun altını çiziyorum, ‘Katılım bankası’ isminin ‘Katılım finans kurumu’ şeklinde değiştirilmesi olabilir.” demişti.
